Ağustos 2014 tarihinde Kültür Turizm İl Müdürlüğünde memurken yapmış olduğum ve amirlerime ilettiğim ve Ülkemizde büyük bir eksikliği olan Kamuda sosyal medya kullanımı , Turizm alanında kullanımı, ülkelerin, şirketlerin, şahısların ve il müdürlüklerinin kullanımı ve bu kullanımdaki sorunlar ve kullanımının nasıl kontrol altına alınabileceğini gösteren bir makale..
KAMU
KÜLTÜR VE TURİZM ALANINDA
SOSYAL MEDYANIN KULLANIMI
1.
TURİZM VE KÜLTÜR ALANINDA İNTERNETİN VE SOSYAL MEDYANIN ÖNEMİ
Kültür ve turizm tanıtımında;
iletişim ve halkla ilişkiler, reklam ve promosyon, satış geliştirme teknikleri,
lobicilik, danışmanlık ve sponsorluk, enformasyon ve propaganda, kolektif ve
ticari reklamcılık gibi yaklaşımlar, başvurulan iç ve dış tanıtım teknikleri
arasındadır. Bunun yanında ülkelerin turizm potansiyelleri ve ürettikleri kültür
ve turizm çıktıları göz önüne alınarak turizm pazarlamasında iki temel düsturun
olduğu söylenebilir. Bunlar; bireylere yönelik turizm pazarlaması ve kitlelere
yönelik turizm pazarlamasıdır. Bu iki ayrı ölçek, aynı zamanda hedefleme
stratejisinin de bir gereğidir. Bu ölçeklere dayanarak yürütülen turizm
pazarlamasında başvurulan araçlar ise değişiklik arz etmektedir. Pazarlama
araçlarını kullanırken bu iki düstur ile değerlendirme yapmak ve uygulamaya
geçmek en doğrusu olacaktır. Tanıtma faaliyetlerinde kullanılan araçlar; basılı
araçlar, göze ve kulağa hitap eden araçlar ve sosyal olaylar olarak
sınıflandırılabilir.
Bahsedilen
araçlar arasında ilk olarak basılı araçlar (gazete, dergi, broşür vb.)
gelmektedir. Teknoloji ve internetin gelişmesi; sanal ortamın günlük hayatta
çok sık kullanılmaya başlamasıyla bu araçların öneminin azaldığı söylenebilir.
Tanıtma araçlarında ikinci olarak; göze ve kulağa hitap eden araçlar(Görsel
ve işitsel medya, video, müzik, resim, maket, kroki) kullanılmaktadır. Daha
önce de zikredilen sanal ortam ve internetin gelişmesi, söz konusu araçları bu
ortama taşımış, bu araçların önemini ve işlerliğini artırmıştır. Küreselleşen
dünyada iletim kanallarının hızlı gelişimi ve seyahat imkânlarının kolaylaşması
ile bu tür sosyal yönlü düzenlemelerin çok fazla tercih edilir hale geldiği
söylenebilir. Bilişim teknolojilerindeki gelişmelerin tüm dünyada yol açtığı
değişimler ve artan rekabet ortamı, bilişim teknolojilerinin kültür ve turizm
tanıtımındaki rol, önem ve kaçınılmazlığını artırmaktadır. (1)
Tanıtımda, kültürel ve turistik değerler
ürün, turistler de tüketicidir.
Tüketiciler ile tanıtımı yapılan kültür ve turizm değerlerinin yani ürünlerin
coğrafi olarak birbirlerinden uzak olmaları dolayısıyla, turistler ile kültür
ve turizminin tanıtımını yapan ve ürününü satmak isteyenler arasında kapsamlı,
hızlı, güvenilir ve yaygın bir bilgi ağı denetiminin oluşturulmasına ihtiyaç
duyulmaktadır. Bu bilgi ağının sağlanıp, bilgi akışının ve etkin bir iletişimin
sağlanması noktasında internet,
birçok avantajıyla tanıtım araçları arasındaki yerini almıştır.(1)
2007 2008
2009 2010 2011 Toplam
Almanya 4.149.805 4.415.525 4.488.350
4.385.263 4.826.315 22.265.258
Rusya 2.465.336
2.879.278 2.694.733 3.107.043 3.648.214 14.794.604
İngiltere 1.916.130 2.169.924 2.426.749
2.673.605 2.582.054 11.768.462
İran 1.058.206
1.134.965 1.383.261 1.885.097 1.879.304 7.340.833
Bulgaristan 1.239.667 1.255.343 1.406.604
1.433.970 1.491.561 6.827.145
Hollanda 1.053.403 1.141.580 1.127.150
1.073.064 1.222.823 5.618.020
Gürcistan 630.979 830.184 995.381
1.112.193 1.152.661 4.721.398
Fransa 768.167 885.006 732.809 928.376 1.140.459
4.454.817
ABD 642.911 679.445 667.159 642.768 757.143 3.389.426
Belçika 542.712 596.442 592.078 543.003 585.860 2.860.095
Tablo
: 1
Milliyete göre yıllar itibariyle
Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısına bakıldığında, 2011 yılında ülkemize
giriş yapan ziyaretçilerin yaklaşık 20 milyona yakınının Tablo 1’de yer alan
ilk 10 ülkeye ait olduğu görülmektedir.
|
İnternet Kullanıcı Sayısına Göre Dünya'daki Yeri
|
İnternetin
Toplam Nüfusa Etki Oranı,%
|
|
Almanya
|
5 inci
|
(65.1
milyon kişi)
|
82,7
|
|
|
Rusya
|
7 inci
|
(59.7
milyon kişi)
|
44,3
|
|
|
İngiltere
|
8 inci
|
(51.4
milyon kişi)
|
84,1
|
|
|
İran
|
13 ncü
|
(33.2 milyon
kişi)
|
46,9
|
|
|
Bulgaristan
|
|
(3.6
milyon kişi)
|
48,8
|
|
Hollanda
|
|
(15.1
milyon kişi)
|
89,5
|
|
Gürcistan
|
|
(1.3
milyon kişi)
|
28,3
|
|
Fransa
|
9 uncu
|
(44.6
milyon kişi)
|
77,2
|
|
|
ABD
|
2 inci
|
(239.9
milyon kişi)
|
78,3
|
|
|
Belçika
|
|
(8.5
milyon kişi)
|
81,4
|
|
|
|
|
|
|
|
Tablo
: 2
Milliyete göre Türkiye'ye gelen
yabancı ziyaretçi sayısında ilk 10 ülkeye ilişkin internet verilerinin yer
aldığı Tablo 2’e göre, bu 10 ülkeden 5’inin internet kullanıcı sayısı
itibariyle yapılan sıralamada dünyada ilk 10 içerisinde yer aldığı
görülmektedir. Kültür ve turizm tanıtımında internet dışında kullanılan diğer
araçlara ilişkin ülkeler ve coğrafyalar bağlamında kapsamlı ve ayrıntılı
ampirik bir istatistiki çalışma bulunmamasına rağmen, internet kullanıcı
sayısının son 11 yıl içinde bazı coğrafyalarda yüzde 2000’leri geçen büyüme
oranlarına ulaşması, dünya ortalamasında yüzde 528’e varan bir büyüme
sergilemesi, internetin bir tanıtım aracı olarak önemini gözler önüne
sermektedir. İnternet kullanımına yönelik yapılan
araştırmalarda seyahat edenlerin % 40’ı akıllı telefon kullanmakta, akıllı
telefonları kullananların % 40’ı telefondan yer bilgisi almakta, iş seyahatine
çıkanların % 36’sı tatile çıkanların % 26’sı seyahat programlarını
telefonlarından değiştirmektedir. Uluslararası seyahat edenlerin % 37’si
sosyal medya ile entegrasyon halindedirler. Peki, kişilerin turizm
tercihlerinin belirlenmesinde internet ne kadar etkilidir? 33 ülkede yapılmış
bir araştırmada insanların tatil ve seyahat kararlarını alırken hangi
etmenlerin buna etki ettiği araştırılmıştır. 2009, 2010, 2011 yıllarını
kapsayan araştırmada insanların tatil kararlarını alırken % 27’lik oran ile
arkadaş tavsiyelerini en fazla önemsedikleri ortaya çıkmıştır. Kişilerin tatil
kararlarını etkileyen ikinci etmen üç yılın tümünde % 24’lik oran ile internet
olmuştur. Üçüncü etmen kişisel deneyimler, dördüncü etmen tur acenteleri,
beşinci etmen, broşür/dergi, altıncı etmen, medya olmuştur. Dünya genelinde
tatil planlarını yaparken bir sosyal ağı ziyaret eden kullanıcıların internet
üzerinden bağlanma oranı % 61,5’tir. Sosyal ağlara mobil cihazlardan ziyaret
edenlerin oranı ise % 14,9 olarak görülmüştür. Görüldüğü üzere son verdiğimiz
rakamlar internetin; kültür ve turizm tüketicilerinin, ilgili internet ağları,
web sayfaları, internet reklamları, mail yoluyla yapılan reklamları ya da arama
motorları ve sosyal medya sitelerinde sunulan ürün ve hizmet hakkında ayrıntılı
bilgi edinme imkânına ulaşmalarını sağlaması, bilgi edinmek için aracı
kurumlara bağımlılıklarını azaltması, sunulan ürün ve hizmetleri daha fazla
bilgi setiyle, karşılaştırmalı olarak, daha düşük maliyetlerle vermesi son
derece önemli bir yeniliktir. Tatil planlaması yapan birisi için internet,
bilgiye ulaşma maliyetini de en aza indirmekte, kişi için önemli olan zaman
maliyetini minimum düzeye çekmektedir.
1.1.
İnternette
Kültür ve Turizm Tanıtımının Araç ve Yöntemleri
Kültür ve turizm tanıtımında araç olarak
kullanılabilen ve internet web sayfalarında içerikli Web sayfalarında; tanıtım
filmlerine, fotoğraflara, sanal gezintilere, animasyonlara, haritalara, sesli
tanıtımlara, e-dergilere, e-broşürlere, promosyonlara, ziyaretçi defterine ve
birçok gerekli bilgiye yer verilebilmektedir.
Web dışında araçlardan birisi de
bilgisayar ağlarıdır. Bilgisayar ağlarının oluşturulma nedenlerinden biri,
kişilerin, bir yerden diğerine (hızlı ve güvenli bir şekilde) elektronik
ortamda ileti gönderme ve haberleşme isteğidir. E-posta (electronic mail), bu
amaçla kullanılan servislere verilen genel addır. E-posta, başlangıçta sadece
düz yazı mesajlar göndermek amacıyla geliştirilmişken, 1995'li yıllardan sonra
geliştirilen tekniklerle, e-posta içinde kompozit yapıların (resim, ses, video,
html dokümanları, çalışabilir program vb.) kullanımı mümkün hale
gelmiştir.İnternetin önemli kullanım alanlarından biri olan e-posta yoluyla,
adresi bilinen herhangi bir yere, saat sınırlaması olmaksızın mektup, resim,
ses ve video görüntülerini ulaştırmak mümkündür. Söz konusu tanıtma
stratejileri kapsamında bilgilendirme, reklam, tanıtım yapabilmek için
elektronik posta servisleri kullanılabilmektedir. Bu sayede bilgiye ve tanıtıma
ihtiyacı olan kişiler tespit edilerek doğrudan bu kişilere yönelik e-posta
yoluyla bilgilendirme yapılabilir.
Dünya üzerinde internet kullanıcı
sayısındaki çarpıcı artış ve dolayısıyla internet üzerinden yapılan ticaretin
(e-ticaret) her geçen gün yaygınlaşması, kültürel ve turistik değerlere talep
gösteren tüketicilerin, internet vasıtasıyla ürün ve hizmet alma yoluna
gitmelerine sebep olmaktadır.
1.1.1. Web Siteleri
İnternetin temel öğelerinin kullanım
şekilleri, çeşitlilik göstermektedir. Bunlardan bahsedecek olursak, ilk tanıtım
aracı web siteleridir. Birçok ülke internet üzerinden yaptığı temel tanıtımı
web siteleri üzerinden yapmaktadır. Bu sitelerde kültür ve turizm alanında
ülkeleri tanıtıcı bildiri, afiş, kampanya ve bu alanda yürüttükleri uygulamalar
hakkında son gelişmeler bulunmaktadır. Ülkeler bu siteler aracılığı sadece
tanıtım değil aynı zamanda düzenledikleri istatistikler ile hedef kitle
talepleri ve istekleri konusunda geri bildirim elde etme imkânına da sahip
olmaktadır. Gelişen teknolojide bilgi edinme amacı ile ziyaret edilecek ilk
yerler buralarıdır. Web siteleri ülke imajını yansıtmak için en önemli
araçlardan birisi konumundadır.
Bu hususta
sitelerin bir takım özelliklere sahip olması faydalı olacaktır. Sitelerin,
öncelikle çok yönlü ve kolay bir menüye sahip olması, dolaşımda ve aranan
bilgiye ulaşmada kolaylık sağlaması önemlidir. İkinci olarak hedef kitle ve
bireylere yönelik yeterli sayıda dil seçeneklerinin bulunması gerekir. Ziyaretçinin
yetkililerle diyaloga geçebilmesine izin vermelidir. Tek yönlü olmamalıdır.
Diğer taraftan bir web sitesi hakkında ilk kanaat görsel zenginlik ve estetik
görünüm üzerinden verildiği için özenle hazırlamış öğelere sahip olması
gereklidir. Alt yapısı güçlü, hedef ülkeye yönelik, medya unsurlarını kullanan
diğer ilgili tüm sitelerle bağlantılı, misafirlerin tüm isteklerine karşılık
vermeye ve plan yapmaya izin veren bir site olmalıdır. Bu sitede kullanılan
bilgilerin kesinlikle tartışılmaz olması gerekir. Sitelerin ziyaretçilere güven
telkin etmesi gerekmektedir. Tanıtımda kullanılan sitelerin güncel tutulması
ise bir o kadar önemlidir. İnternet sitesi, sektör reklam ve pazarlamasının da
yapılabileceği bir işlevselliğe sahip olabilir. Tanıtım filmleri, fotoğraf
galerileri, sanal gezintiler, bilgilendirici haritalar, animasyonlar, tanıtım
CD’leri, e-kitap, e-dergi, e-bülten, e-broşür, e-gazete, haberler, haritalar,
duyurular, promosyonlar, istatistikler, ulaşım, hava durumu ve iklim, yerel
saat, döviz kurları, e-araçlar, e-mailler, istek-öneri-şikâyet formu, anketler,
sıkça sorulan sorular, ziyaretçi defteri, forum, tavsiye etme, bilgi edinme,
ziyaretçi sayacı, site içi arama, site haritası, online rezervasyon, müşteri
hizmetleri, insan kaynakları, yabancı dil ve linkler tanıtım sitelerinde
ziyaretçinin kullanımına sunulabilecek unsurları oluşturmaktadır. Tanıtım
açısından işlevsel bir web sitesi bu unsurlara sahip olmalıdır.
Son zamanlarda sosyal medyanın artan önemine
binaen bu sitelere yapılan girişlerin sosyal medya üyelikleri ile bağlantılı
olması hem sosyal medya üzerinden ulaşılabilirliğini çoğaltacak hem de sitenin
etkinliğini arttıracaktır.
Diğer taraftan tanıtımda rekabetin arttığı ve tanıtım faaliyetlerinin
reklamcılık ve pazarlamacılığa dayandığı, web sitesi oluşturmanın son derece
teknik bir konu olmasından dolayı bu sitelerin yapım aşamasında teknik desteğin
mümkün olduğunca en iyi firmalardan karşılanması bir ihtiyaç haline gelmiştir.
Görüldüğü gibi profesyonel anlayışla yürütülen faaliyetlerde başarılı
olunmaktadır. İnternet üzerinden yapılacak tüm tanıtım araçlarında bu anlayış
benimsenmelidir.
1.1.2.
İnternet
Reklamları
Diğer
bir tanıtım aracı internet reklamcılığıdır. İnternet üzerinden reklam yoluyla
yapılan tanıtım reklamcılık sektörünün kendisini sanal ortama taşıması ile
başlamıştır. İnternet kullanıcılarının girdiği sitelerinde ve çeşitli
ortamlarda yapılan reklamlar, bireye özel tanıtım yapmaya elverecek kadar çok
geliştir. Arama motorlarının sağladığı reklamcılık faaliyetleri üzerinden
firmalar/işletmeler kendilerini daha kolay tanıtma imkânına sahip olmuştur. Söz
konusu alanın kültür ve turizm tanıtımında kullanılması muhtemeldir. Bu reklamlar
maliyet açısından çok düşük boyutlarda olmakta ve bireye doğrudan ulaşma imkânı
vermektedir. Bireye yönelik reklamcılık ve pazarlama da bu şekilde mümkün hale
gelmiştir. İnternet reklamcılığının geldiği son nokta ise “Viral” reklamlardır.Viral
Reklam, internet üzerinde kişilerin oluşturduğu çoğunluğu video olarak bulunan,
video paylaşım ve sosyal paylaşım siteleri izlenerek ve paylaşılarak çoğalan
reklamlardır. Yeni nesil reklam stratejileri arasında yer alan bu reklamlara
“viral” denmesinin nedeni, yayılmasında virüslerinkine benzer hız ve özellikler
göstermesi olarak söylenebilir. Viral reklamda strateji kısa sürede, birçok
kişiye ulaşmaktır. Bu reklamlar online dünyada ses getirecek ve kulaktan kulağa
yayılabilecek yapıda oluşturulmaktadır. Daha önce çekmiş olduğu viral reklam
ile başarıyı yakalayan bir online satış firmasına ait istatistiklere göz atacak
olursak; yapılan reklam videosu bir ay içerisinde 4.750.000 kez izlenmiş, yine
videodaki kişiye yönelik olarak açılan facebook hayran sayfasına 24 saatte
68.000 arkadaşlık isteği gönderilmiştir.Söz konusu reklam filmi iki gün içinde
haber bültenleri ve online gazetelerde yayınlanmıştır. Bu verilerden
anlaşıldığı üzere viral reklamlar son
derece etkili bir reklam ve pazarlama stratejisine dayanmaktadır. Viral
reklamlar ile sosyal paylaşım siteleri arasında önemli bir bağ bulunmaktadır.
Sosyal paylaşım bu tarz reklamların yayılmasına en fazla katkı sağlayan
alanlardandır.
1.1.3.
Online
Medya Paylaşım Siteleri
Online medya paylaşımı siteleri;
sanal âlemde insanın zaman geçirdiği siteler arasında yer almaktadır. Bu
siteler görsel ve işitsel bantların oynatıldığı ortamlardır. Söz konusu
siteler, kullanıcılar tarafından paylaşılan video/müzik ve resim gibi öğelerin
diğer kullanıcılara ulaşması imkânını sunmaktadır. Paylaşılan görsel öğeler
sadece saatler içinde milyonlar tarafından izlenebilmektedir. Dünya da en
bilinen online medya paylaşım sitesi “Youtube.com” Türkiyede ise
izlesene.com’dur. Şüphesiz tanıtma alanında kurumsal bir kullanıcı adı
oluşturulması, en doğru ve güvenilir bilgilerin bu kaynaktan tüm ilgililere
sunulması, kurumların yaptıkları faaliyetlerin videolarını, kurum tanıtım
videolarını, destek verdikleri sosyal videolarını buradan yayınlayarak hem
tanıma katkı sağlayacaktır, hem de ilgili birey yada kurumlara büyük bilgi
kaynağı oluşturarak, kanaatlerinde önemli değişikliklere sebep olabilecektir.
Bu tanıtma aracının maliyeti çok düşük boyutlardadır. Tanıtmaya harcanan bir
sürü kaynak bu yolla tasarruf edilecek ve farklı ihtiyaçlara harcanabilecektir.
1.
1.1.1.
1.1.2.
1.1.3.
1.1.4. Mobil Cihazlar
Teknoloji
ve internete ulaşım imkânlarının günümüzde inanılmaz derecede artmasıyla
beraber gündelik yaşamda interaktif ve mobil olarak kullanılan birçok alet
hayatımıza girmiştir. Mobil olarak ifade edilen bu aletler sahip olduğu
özellikleri ve bu özellikleri arttırma imkânı ile her alanda insanlara hizmet
vermektedir. Bu alanda mobil tablet bilgisayarlar, akıllı telefonlar ve oyun
konsolları her yerde insanlara internete bağlanma imkânı sunmakla birlikte
sahip olduğu uygulamalar ile hayatı kolaylaştırmaktadır. İnternet üzerinde
yapılan araştırmalarda 2014 yılında internete mobil cihazlardan ulaşan kişi
sayısının PC ve laptop ile internete bağlananları geçeceği düşünülmektedir.
Yine internet arama motoru Google’ın bu yıl açıkladığı öngörülerinde, cep
işletim sistemi Android’in 2013'te 200 milyon kullanıcıya ulaşacağını
düşündüğünü, ancak bu öngörünün 2011 yılında gerçekleştiğini ve bu hızda
ilerlerse 2013'de 700 milyon kullanıcıya ulaşacağını bildirmiştir. Socialbakers
tarafından hazırlanan rapora göre Facebook'a mobil cihazlardan girenlerin
sayısı yaklaşık 488 milyon kişi
civarındadır. Bu demek oluyor ki tüm üyelerin %54'ü cep telefonu ile siteye
giriş yapıyor. Yine 2011 yılında üretilen cep telefonlarının % 85’i internet
erişimi sağlıyor ve tüm dünyada aynı yıl satılan akıllı telefonların sayısı 500
milyonu aşmış durumdadır. Görülen o ki kültür ve turizm tanıtımı hususunda bu
cihazların sahip olduğu potansiyel gücün kullanılması ülke ve tanıtım açısından
büyük bir ilerleme olacaktır. Bu cihazlara tanıtıma yönelik veya misafirin
ihtiyacını karşılamasına yarayacak uygulamalar kolaylıkla
geliştirilebilecektir. Örneğin; kültürel ve turistik bilgi sağlayan ayrıntılı
yeme, içme, gezme ve bilgilendirmeye yönelik harita destekli olan, yetkililere
ulaşma ve doğrudan bilgi alma imkânı veren uygulamalar kültür ve turizmin
gelişmesinde ve tanıtımda küçük, masrafsız ve etkin bir tanıtım aracı
olacaktır. Mobil cihazlarda kullanılabilecek uygulamalara ayrıntılı olarak
aşağıda değinilecektir.
Mobil oyunlar; internete bağlı olarak sunulması veya sosyal
medya ile bağlantı kurmasına olanak sağlayabilmesi açısından, tanıtım araçları
arasında bağlantı kurulmasına da olanak sağlayacak faydalı uygulamalardır.
Planlanan oyunda oynayıcının tercihlerini ölçecek küçük soruların ve bilgilerin
edinilmesi kullanıcı profilleri hakkında geri bildirim sağlayacak bir veri
tabanı oluşturulmasında faydalı olacaktır.
Mobil uygulamalar; çok çeşitli alanlarda hazırlanabilecek
olan bu araçlar birçok özelliği içinde bulundurabilecek bir kabiliyete sahip
olarak tasarlanabilir. Harita destekli olması turistlerin harita üzerinde
gezeceği yerleri görmesi ve bu yerler hakkında bilgi sahibi olabilmesine olanak
sağlayacaktır. Navigasyon özelliği bulunan cihazlarda uygulamanın etkinliği
artacaktır. Gidilen konum veya istenilen yer ile ilgili oluşturulacak ve
sunulacak bilgiler kullanıcıya iyi bir tanıtım imkânı sunacaktır. Bu
uygulamaların tatil planlama aşamasında kullanılmasının yanında tatil sırasında
da kullanılabilmesine olanak sağlayacak şekilde dizayn edilmesi gerekir. Sosyal
medya bağlantılarının olması gezdiği yerler hakkında paylaşımda bulunmasına
olanak sağlayacaktır. Örneğin oluşturulacak uygulamalarla; Türkiye’ye gelen
kullanıcı ülke ya da bulunduğu şehir hakkında genel bilgilere ulaşabilir,
görülmesi gereken yerler hakkında ayrıntılı sayfaları gezebilir, fotoğraflara
ve videolara bakabilir. Etkinlik rehberinde ziyaretçi, o sırada bulunduğu
şehirde veya ülkenin herhangi bir yerinde yaklaşan etkinliklerin listesini görebilir.
Sevdiği müzik grubunun konserinden, uluslararası spor etkinliklerinden, film
festivallerinden ve benzer organizasyonlardan anında haberdar olabilir, nasıl
bilet temin edebileceği ile ilgili bilgiye ulaşabilir. Yine örneğin sözlük
uygulaması sayesinde ziyaretçi, kendi dilindeki bir sözcüğü Türkçe’ye
çevirebilir, okunuşunu öğrenerek karşısındakiyle kolayca iletişim kurabilir.
İsterse, günlük Türkçe söz gruplarını kendi diline çevirerek cümleler de
oluşturabilir. Ölçü ve Para Birimi Dönüştürücüsüyle kullanıcı, ağırlık
ölçülerinden para birimlerine kadar her türlü veriyi tek tuşla dönüştürebilir.
Mesela ülkemize gelen Amerikalı ziyaretçi, 3 kilometrelik mesafenin kaç mil
olduğunu veya 100 doların kaç Türk lirasına denk geldiğini, birkaç saniyede, bu
uygulamaları kullanarak öğrenebilir. İnteraktif Harita ve Navigasyon Sistemiyle
Türkiye’ye gelen ziyaretçi, o an bulunduğu yerin çevresindeki turistik
mekanları, otelleri, müzeleri, restoranları ve benzer yerleri anında harita
üzerinde görebilir. Seçtiği mekâna nasıl gideceğini sesli ya da görüntülü
yönlendirmelerle öğrenebilir, mekânın o saatte açık olup olmadığından haberdar
olabilir, oraya daha önce giden insanların yaptığı yorumları okuyarak fikir
sahibi olabilir.
Tanıtım Aracı
Olarak İnternetin Avantajları ve Dezavantajları
Aradığı her konuda kolayca
ulaşılabilen bilgi sistemi ile donatılmış turist artık daha iyi hizmet
beklemekte, ürün ya da hizmete bağlılıktan uzaklaşmakta, kendisine sunulan ürün
ve hizmetler açısından daha seçici olmakta ve tatil alışkanlıklarını daha sık
ancak daha kısa süreli tatiller lehine değiştirmektedir. Bunun doğal sonucu
olarak karar verme süreci kısalmakta, son dakika satışlarında artışlar
görülebilmektedir. Seyahate çıkmak isteyenler tatil paketlerini artık
internetten daha rahat araştırma yaparak satın alabilmektedir. Gidilmek
istenilen yerler hakkında detaylı bilgilere ulaşılabilmekte, tur seçenekleri
arasında kıyaslama yapılabilmektedir. Gazetelerdeki küçük fotoğrafların,
internette geniş karelere taşınması, sektörün internetteki potansiyelinin de
bir göstergesidir. Kullanıcılar, öncelikle araştırma ve fiyat karşılaştırması
yapmak, ardından da hiçbir acenteye, tur şirketine gitmeye gerek kalmadan
bilgisayarlarının başında tatil satın almak için online turizm hizmetlerinden
faydalanmaktadırlar. Ayrıca online sistemlerde birçok otelin indirim, program
ve avantajları da tek bir sayfa üzerinden görülebildiğinden karar verme süreci
de kısalmış durumdadır.
İnternet üzerinden mal ve hizmet sağlayıcısı
yoluyla tanıtım yapmak ve tüketici yani turist açısından rezervasyon yapmak
geleneksel tanıtım yöntemlerine göre daha az maliyetlidir. Kullanıcıların
reaksiyonları sayesinde internet geleneksel medyadan ayrılır. Çift yönlü bir
diyalog oluşur. İnternet iletişimi sadece şirket-müşteri iletişimini içermez.
Aynı zamanda müşteri-müşteri, şirket-şirket iletişimini içerir. Bu sayede
şirketler ve kurumlar eşleştirme yaparak, hem alıcılarına kolay ulaşır, hem de
kendi ürün alım/satım servis koşullarını iyileştirebilirler. Mal ve hizmet
sunan ile tüketici arasında kurulan bağlantının maliyeti, birebir görüşme ya da
diğer iletişim araçlarıyla bağlantı kurmanın maliyetinden daha düşüktür.
Tanıtım amaçlı broşür basma, paketleme, depolama ve bu amaçla personel istihdam
etme maliyeti ortadan kalkmaktadır. Mekân kiralama, satın alma, tanıtım ofisi
kurma, içini dekore etme ve diğer işletim giderleri ortadan kalkmaktadır.
Tanıtım faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla kurulan web sitesi maliyeti
bunların maliyetinden daha düşüktür. Ayrıca tanıtım amaçlı oluşturulan web
siteye, sonradan yapılacak eklemeler ve güncellemelerin marjinal maliyeti göz
ardı edilebilecek boyuttadır. Profesyonelce yapılmış kapsamlı bir web sitesi,
broşürlerdeki, tur operatörlerindeki ya da ürün ve hizmeti niteleyen tüm bilgi
birikimini içerebilir. Ancak, internet yoluyla ulaşılabilen bu bilginin
maliyeti, havayolu şirketlerinin, tur operatörlerinin ya da TV, gazete, dergi
gibi araçlarla yapılan tanıtım ve işlem ücretlerinin altındadır.
İnternet diğer kültür ve turizm
tanıtım araçlarına kıyasla daha hızlı ve esnektir. Bir web sayfasında yer
alacak afiş, katalog ya da reklam, o kültür ve turizm ürünü ve hizmetiyle
ilgilenen tüketicinin ilgisini çok hızlı bir şekilde çekecektir. Ayrıca web sitesinde
yer alan görsel ve/veya yazılı broşür, katalog, afiş, reklam, anket gibi
tanıtım araçlarının esneklik oranı, bunların fiziksel ve basılı hallerinden çok
daha fazladır. Tüketicilere sunulan tanıtımla ilgili her türlü verinin
güncellemesi, değiştirilmesi hatta yapılan hataların düzeltilmesi düşük
maliyetin yanı sıra çok daha hızlıdır ve tanıtım politikası uygulayıcılarına
daha fazla esneklik sunmaktadır. Tüketiciler, şirketlerin yeni ürün teklifleri,
fiyat değişiklikleri ve promosyon bilgilerinden de sürekli, hızlı ve güncel bir
şekilde haberdar olabilmektedir. İnternetin sağladığı bu esneklik ve hızın
avantajlarından biri de; kültür ve turizm tanıtımı hususunda var olan rekabet
ortamında başarılı olmayı ve tüketici taleplerini, tercihlerini değiştirmeyi
uzun ve pahalı bir süreç olmaktan çıkarmasıdır. Etkili bir web sitesi, sürekli
bir kültür ve turizm tanıtımı imkânı sağladığı için, tanıtım faaliyeti 24 saat-
365 gün boyunca amaca hizmet eder, dolayısıyla tanıtımda sürekliliği sağlar.
Günün her saati ve yılın her günü internet üzerinden konaklama-rezervasyon,
uçak bileti satın alma gibi işlemleri yapabilme, kısaca alışveriş yapabilme,
coğrafyalar arasındaki saat farklılıkları düşünüldüğünde uluslararası ticaret
açısından da büyük önem arz etmektedir. Ayrıca müşteriler için ödeme ve taksit
aşamalarında kolaylık ve hız sağlamaktadır.
Kullanıcıların Web’deki davranışları
izlenerek demografik ayrıntılar (yer, yaş, sosyo-ekonomik durum vs.)
belirlenir. Profilin oluşturulması, ülkelerin ve bölgelerin turizm
destinasyonlarının belirlenmesinde önemli rol oynar. Ürün ve hizmet satışı
arttırılır. Pazar araştırmalarında önemli fayda sağlar. Ayrıca, kullanıcı
siteye girdiği zaman, sitede ne kadar zaman geçirdiği, neleri okuduğu ve ne
kadar ilgi gösterdiği ölçülebilir. Böylece potansiyel tüketici belirlenir.
Dünya üzerindeki bir tüketici, kendisine en uygun olan zamanda, doğrudan ve tur
operatörleri, seyahat acenteleri gibi aracılara gerek kalmadan, istediği
ve/veya ihtiyacı olan tüm bilgilere internet aracılıyla yapılan tanıtım
faaliyetleriyle ulaşabilir. Yabancı ziyaretçilerin izlenimleri,
değerlendirmeleri ve anıları diğer ziyaretçilerin tercihlerinde büyük rol
oynamaktadır. Web sitesine konulacak “ziyaretçi defteri” linki, gidilen kültür
ve turizm bölgesi, konaklamaya ilişkin görüş ve önerilerin yayınlanıp
paylaşılmasına yardımcı olmaktadır. Seyahat edenlerin web sitesine ilettikleri
görüşlerin hatırı sayılır bir etkisi bulunduğu göze çarpmaktadır. Seyahate
çıkacak kişilerin %39,4’ü tatil bölgesiyle ilgili seyahat kararlarında diğer
ziyaretçilerin görüşlerinden etkilendiklerini belirtmiştir. Bu görüşleri çok az
okuyanlar dahi, özellikle otel seçimlerinde bu görüşlerden etkilenmişlerdir.
İnternet üzerinden yapılan tanıtım faaliyetlerinin geri
bildirimi ve istatistikî analizleri basit, doğru ve daha hızlı
yapılabilmektedir. Web sitesinin günlük/haftalık/aylık/yıllık kaç kişi
tarafından ziyaret edildiğinin, kimin kaç defa siteyi açtığının, hangi içeriğin
hangi sıklıkla incelendiğinin, bunların geri bildirimlerinin istatistiğini
yapmak her zaman mümkündür. İnternet ortamında, bilgilerin, fiyatların ve
sunulan hizmetlerin karşılaştırılabilmesi üst seviyededir. İnternet, geleneksel
yöntemlerle kıyaslandığında, milyonlarca kullanıcı için reklam ve tanıtım
platformuna ulaşma açısından hemen hemen hiçbir kısıtlama olmaksızın, tamamıyla
eşit şartlarda, sınırsız bilgiyi tutabilmekte ve paylaşıma açabilmektedir.
Örneğin, internetteki sadece 1 gigabayt boyutunda bir depolama alanı yaklaşık
olarak 100.000 sayfalık bir dokümana yer verebilmektedir. Bilişim sektöründeki
gelişmeler neticesinde kullanımı her geçen gün çarpıcı bir hızla artan cep
telefonu, akıllı telefonlar ve tablet bilgisayarlar gibi mobil internet
kullanımı sağlayan cihazların yaygınlaşması, kültür ve turizm tanıtımında
internetin önemini bir derece daha artırmaktadır.
İnternet, kültür ve turizm tanıtımı
konusunda yukarıda değinildiği üzere sağladığı birçok fırsata ve avantaja
rağmen bazı olumsuzları da içinde barındırmaktadır. Web siteleri, bu tip
siteleri çözmeyi ve zarar vermeyi meslek haline getirmiş bilgisayar
korsanlarına karşı oldukça korunaksız ve zayıftırlar. Örneğin bir e-mail ya da
herhangi bir bilgi gideceği yere ulaşana kadar birçok bilgisayar sisteminden
geçmektedir. Bu seyir sırasında bilgiler herhangi bir noktada izlenebilir,
yakalanabilir ve saklanabilir. Hacker denilen, bilişim sektörünü çok iyi bilen
ve bu bilgisini kötü amaçlı kullanan kişiler, internetin zayıflıklarını kötüye
kullanarak elektronik ortamda yarattıkları bir takım programlar ile elektronik
haberleşme yollarına ve internet sitelerine zarar verebilirler.
İnternette yer alan bilgi ve doküman
sayısının çok fazla olması, kişiye, gruba, ülkeye ya da coğrafyaya özgü bilgi
ve dokuman sınıflandırmasının yapılmamış olması, interneti araç olarak kullanan
tanıtım faaliyetinin önünde yer alan engellerden biridir. Kültür ve turizm
tanıtım faaliyetinde araç olarak rol alacak internet sitelerinin, sayıları her
geçen gün ve hızla artan aktif web sitesi sayısının milyonlarla ifade edildiği
rekabet ortamında, bilinirliğin sağlanması ve artırılması büyük çaba
gerektirmekte ve önem taşımaktadır.
1.2.
Sonuç
Kültür ve turizm arasında meydana
gelen etkileşim, tanıtımda kültür ve turizmin birlikte ele alınması
gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. Turizm pazarlamasında kültür önemli bir
desteği sağlamaktadır. Doğal güzelliklerimizin yanında kültürel dokumuzda
ülkemizi diğer ülkelerden ayıran özelliklerdendir. Son zamanda Dünya’da ulaşım
imkânlarının artması turizm sektörünün büyümesine imkân sağlamıştır. Türkiye tüm
dünya çapında önemli destinasyonlara, tarihi ve kültürel değerlere sahip bir
aktördür ve turizm gelirleri ve ziyaretçi sayıları doğrultusunda yapılan
sıralamada ilk 7 içinde yer almaktadır. Kültür ve turizmin gelişmesi için
yapılacak en önemli şeyin iyi tanıtım olduğu bugün tüm çevrelerce kabul
edilmektedir. Bu hususta geleneksel tanıtım araçlarını yadsımadan, daha yeni ve
hedef kitleye doğrudan ulaşan araçlara da yönelmeli, elindeki potansiyeli bir
avantaja dönüştürmelidir. Bu hususta internet yoluyla yapılabilecek, düşük
maliyetli ve yüksek faydalı uygulamalar mevcuttur. Yeni nesillerin her geçen
gün internete daha yakın hale gelmeleri ve değişen/gelişen teknolojinin takip
edilmesi konusunda ısrarlı olmaları bu alandaki potansiyeli gözler önüne
sermektedir.
Tanıtım bir süreçtir ve bu sürecin devam etmesi ve başarıya
ulaşılması için topyekûn bir katılımın sağlanması gerekmektedir. İnternet
üzerinde yapılacak tanıtımlarda da durum bu şekilde olmalıdır. Sektör
temsilcilerinin tanıtım sürecine maddi katılımlarının olması da bu sürecin
doğal bir sonucudur. Kültürel ve turistik değerlerimizi tanıtmak için internet
ve bilişim teknolojisi gibi daha esnek/etkin/ekonomik yöntemlere başvurmak bir
ihtiyaçtır. Burada dikkat edilmesi gereken husus diğer tanıtma araçlarını
yadsımadan hep beraber izlenecek bir tanıtma/tanıtım politikasına sahip
olmaktır. Bu çerçevede İnterneti fırsata çevirmeli, onu ülkemize değer
kazandıracak bir tanıtım aracı olarak etkin bir şekilde kullanmalıyız.
2.SOSYAL MEDYANIN TANIMI VE
ETKİLERİ
İnternet
üzerinden kullanılabilecek ikinci önemli araç Dünya’da son yıllarda önemi artan
ve olağanüstü bir gelişim gösteren sosyal medyadır. Sosyal medya kültür ve
turizm tanıtımında başvurulabilecek en yeni araçlardan birisidir. Bu araç;
sosyal ağlar, multimedya paylaşım, profesyonel ağlar, bloglar, forumlar, mikro
bloglar, anlık mesajlaşma ortamları, şikâyet ve öneri paylaşım ortamları,
elektronik posta (e-mail) grupları şeklinde birçok ana başlıktan oluşmaktadır.
Son zamanlarda sosyal medyanın
gücü konusunda birçok araştırmalar yapılmış ve kanaatler oluşturulmuştur.
Sosyal medya; internetin geldiği en son iletişim ve paylaşım ortamıdır. Sahip
olduğu potansiyel bakımından dünyada neredeyse tüm ülke, kişi, işletme ve
markalar bu alanda kendilerini tanıtmaya ve sahip oldukları değerleri
insanların ilgisine sunmaya çalışmaktadır. İnsanlar ilgi alanları çerçevesinde
söz konusu ağlarda zaman geçirmekte ve kendi
bilgilerini/görüşlerini/mahremiyetini de bu ortamlarda paylaşmaktadır. Bu yeni
sanal ortam, şüphesiz olası tehlikeleri de barındırmaktadır. Kültür ve turizm
tanıtımında bu alanlarda yazılı, görsel, işitsel tüm tanıtım araçları
insanların ilgisine sunulabilmekte ve gerekli geribildirimler bu ortamlardan
sağlanabilmektedir. Klasik tanıtım araçlarına göre sosyal medyanın sahip olduğu
en büyük avantajlardan bir tanesi maliyet unsurunun düşüklüğüdür.
Sosyal medya dediğimiz internet sitelerinden dünya üzerinde
en fazla kullanıcı sayısına sahip olan facebook başta olmak üzere twitter vb.
sosyal medya alanlarını kullanırken dikkat edilmesi gereken birtakım noktalar
bulunmaktadır. Bu paylaşım alanlarında yapılan tanıtımlar bir çok açıdan etkin
olabileceği gibi herhangi bir stratejinin bulunmadığı durumlarda çok kaygan ve
keyifsiz olabilmektedir. Bu gibi durumlarda sosyal medya yönetimi için
profesyonel yardım almanın faydası söz konusu riskleri en aza indirecektir. Sosyal
paylaşım siteleri neden önemlidir? Kullanıcı sayısı bakımından dünyada 2,5
milyar internet kullanıcısı olduğu, 2014 yılında internete mobil cihazlardan
ulaşan kişi sayısı PC ve laptop ile internete bağlananları geçeceği, 2015
yılında dünyada internete bağlanabilen cihaz sayısının kişi başına 2,5 olacağı
hususunda yapılan araştırmalarda öngörülmektedir. Sosyal paylaşım sitelerini en
fazla kullanan ülkeler ise ekonomik gelişmiş düzeyleri yüksek, kültür ve turizm
faaliyetlerine katılımları fazla ülkelerdir.
Pek çok insan zamanının çoğunu
internette geçirmektedir. Sosyal medya kanallarına olan ilgi gittikçe artmakta
ve sosyal medyanın günlük yaşamdaki önemi giderek artmaktadır. Çünkü sosyal
medya, insanların birbirleriyle paylaşımda bulundukları, yeni arkadaşlıklar
kurdukları, alışveriş yaptıkları bir sanal dünya haline gelmiştir. Bu sanal
dünyada işletmeler kadar kamu kuruluşları da sanal medya kanallarını
kullanarak, daha büyük kitlelere daha az maliyetle ulaşmak ve yapmış oldukları
faaliyetleri duyurmak gibi çeşitli avantajlar elde etmektedirler.
Sosyal
medya ile ilgili pek çok tanım yapılmaktadır kamu kuruluşlarının sosyal medya
kanalları ile kurumsal getirilerinin farkına vardıklarını, sosyal ağlar
vasıtasıyla hitap ettikleri kesimler arasındaki etkileşimi sağladığını
belirtmiştir.
Sosyal
medyanın kullanıcılara sunduğu, güncelleme, çoklu kullanım, paylaşım kolaylığı
vb. faktörler sosyal medyanın ideal bir mecra olmasını sağlamaktadır. Bireysel
olarak kullanıcılar sosyal medyada anlık duygu ve düşüncelerini profillerinde
paylaşabilmekte, tartışabilmekte ve yorumlar yaparak yeni fikirlerin ortaya çıkmasını
sağlayabilmektedirler. Ayrıca sosyal medya mecralarında duygu ve düşüncelerin
paylaşılmasının yanında, fotoğraf ve video paylaşılabilmekte, yeni
arkadaşlıklar ve ilişkiler kurulabilmektedir. Bu durum gün geçtikçe tüm
dikkatlerin bu alana yönelmesine sebep olmakta ve yenilenen sanal dünyaya yeni
bir kavramsal çerçeve çizilmektedir”
Sosyal
medyada yapılacak bir kurum tanıtımının web sitesi ile yapılan bir tanıtıma
göre de öne çıkan yanları bulunmaktadır. En önemlisi hedef kitleye ulaşım daha
kolaydır. Paylaşım yapılması, yorum yapılması, beğeni takibi ve reklam
yapımının kolaylığı en önemlileri arasındadır. Çoğu kurum web sitelerinin ve kurumlarının tanıtımlarını sosyal medya
aracılığı ile yapmaktadırlar.
Teknolojik
gelişmelerle birlikte insanların sosyal medya kanallarını daha etkin
kullanması, sosyal medyanın etkileyici gücü, işletmeler açısından tüketicilerle
düşük maliyetli ve etkileşimli bir ilişkinin oluşması sosyal medyanın önemini
ortaya çıkarmaktadır. “Kurumlar, günümüz sosyal ağlarını kullanarak kurum
tanınırlıklarına yüksek değerlerde katkı sağlamaktadırlar. Bu durum sosyal
ağların sadece bireysel değil kurumsal olarak da ciddi bir yükselen trend
olduğunu göstermektedir. 2.1.SOSYAL
MEDYANIN TÜRKİYEDE VE DÜNYADA KULLANIMI
2013
yılı 3. Çeyreğinde Dünyada aktif sosyal
medya kullanıcı sayıları 2 milyara yaklaşmış olup bunun 1,019 Milyarı facebook,
300 milyonu google+ ,linkedln 250 milyon ve Twitter ise 232 milyon aktif üyeye
sahip olduklarını açıklamışlardır.
Türkiyede
ise yaklaşık 20 milyonu geçen internet aboneleri ve 35 milyonu geçen internet
kullanıcıları sayesinde sosyal medya kullanımı günden güne artmaktadır.Dünyada
olduğu gibi Türkiye’de de Facebook çok popülerdir. Türkiye’nin 32 milyon 382
bin kullanıcısı ile dünyada en çok Facebook
kullanıcısı olan yedinci (http://tr.wikipedia.org/wiki/Facebook) ülke durumunda
olduğu belirtilmektedir” TÜRKİYE NÜFUSUNUN
YÜZDE 40'INDAN FAZLASI FACEBOOK KULLANIYOR
Türkiye'deki facebook kullanım
istatistiklerine göre, nüfusun yüzde 40.16'sı facebook kullanıcısı. Nüfusun
neredeyse yarısına yakınının facebook kullandığı Türkiye'de internet
kullanıcılarının facebook kullanma oranı ise yüzde 89.28. Yani internet
kullanan her 10 kişiden 9'unun mutlaka bir facebook hesabı bulunuyor.
Facebookun
dışında 10 milyon civarında Twitter ve 1 ile 1,5 milyon civarında ise Google+
ve Lİnkedln Kullanıcısı vardır.(3)
Önce devlet adamlarını Twitter ve Facebook'ta aktif olarak görmeye
başladık. Sonradan bu durum çok sıradan bir hal aldı, herkes ülkesinin Başkan
ya da Cumhurbaşkan'larını takip etmeye başladı. Pek çok siyasi, sosyal medyayı
seçim propagandası için kullandı, halen de kullanıyor. Obama, ABD Başkanlığını sosyal medya'ya borçlu, şu anda yeniden
seçilmek için seçim çalışmalarını sürdüren Obama, en büyük yatırımı da dijital alanda ve sosyal medyada
gerçekleştiriyor.
Kamu kuruluşlarının sosyal medyanın
gücünü keşfetmeye başlaması ile birlikte, kurumlar da kendi aralarında kıyasıya
bir rekabete başladı.. Türkiye'de
akımın öncüsü Cumhurbaşkanı GülŞu anda Türkiye'de en çok takip edilen hesaplar
arasında bulunan Cumhurbaşkanı Abdullah
Gül'ün @cbabdullahgul adlı Twitter hesabı, 2 milyondan fazla
kişi tarafından takip ediliyor. Abdullah Gül, danışmanlarının da desteği ile sosyal medya'nın
samimi ve birebir dilini kullananlar arasında yerini aldı.
Elbette öncü ABD de olsa, sonrasında bizim
devlet kurumlarımız da sosyal medyaya geçti. Örnek olarak Dışişleri Bakanlığı'nın Facebook'ta resmi yayın yapan bir sayfası
var. Henüz her kamu kurumumuz sosyal medya'ya geçiş yapmasa da, gidişat
gösteriyor ki bir gün tüm devlet birimleri sosyal medya'da olacak ve sosyal
medya iletişim faaliyetlerini yürütecek. Kültür Turizm Bakanlığıda geçtiğimiz
aylarda facebook, twitter ve youtube resmi sayfalarının duyurumunu yaptı.
Sosyal medyada turizm bakımından tüm
seyahat şirketlerinin % 69’u tüm trafik akışını Facebook üzerinden sağlamakta,
% 46’sı ise twitter’ı kullanmaktadır. Tüm sosyal ağ kullanıcılarının % 72’si
seyahat ederken günlük olarak sosyal ağ sitelerini ziyaret etmektedir. Burada
sosyal medyanın hareket halinde de etkili olduğu söylenebilir. Tabi sosyal
medyanın avantajlı kısımları olduğu gibi dezavantajlı yönleri de bulunmaktadır.
Bunlar çok hızlı ama bir o kadar kısa süreli etki (Facebook 1 Saat, Twitter: 10
dakika bir etkiye sahiptir. Sosyal ağlar üstünde yapılan iletişim çalışmaları,
mecraların yapısı ve kullanıcı alışkanlıkları gereği kısa vadelidir.),
aramalarda bulunamama, kısıtlı kullanıcı verisi, güvenilirliği düşük kullanıcı
verisi, yönetilmesi zor kullanıcı verisi, düşük sadakat, yanlış stratejilerde
ilgi düşüşü, değerli bilginin bilgi çöplüğü içinde parlatılamamasıdır.
Sosyal medya endüstrisi için artık etkin, stratejik ve
objektif bir strateji geliştirilmesi kültür ve turizm tanıtımı politikaları
için olmazsa olmaz bir hal almıştır. Bu alanlarda yapılacak tanıtma
faaliyetleri teknik, sürekli değişen bir hal almıştır. Bu sebepten ötürü
profesyonel olarak bu alanda uğraşan şirket ve firmalardan hizmet/danışmanlık
almak daha önce de değimiz gibi riskleri en aza indirecektir.

2.2. KÜLTÜR TURİZM BAKANLIĞI VE
MÜDÜRLÜKLERİNİN SOSYAL MEDYA KULLANIMLARI
2.2.1. SOSYAL MEDYANIN KULLANIM ORANLARI
2.2.1.2.FACEBOOK
SAYFA YADA GRUPLARI VE TAKİPÇİ SAYILARI
Mehmet Emir GÜLTEKİN. Makale oluşturulma tarihi : 28.08.2014 yayımlama tarihi:29.09.2016